Jaws yapılandırma (script) yöneticisi jaws ekran okuma yazılımı ile diğer uygulamaların uyumlu şekilde çalışabilmesi için gerekli yapılandırma dosyalarının bulunduğu ve oluşturuldu bir alt programdır. Jaws script yöneticisine Insert + F2 tuşlarına basarak çıkan jaws Yöneticisi Çalıştır diyaloğundan türkçe Jaws kullanıcıları Y harfine basarak, ingilizce olarak kullanan kullanıcılar ise S tuşuna basarak ulaşabilirler.
Aynı zamanda tüm bu yöneticilere olanaklar alt menüsünden de ulaşılabilir.
Birkaç faydalı kullanım bilgileri
Jaws script yöneticisi için işinize yarayacak birkaç bilgi paylaşayım sizlerle.
- Script dosyalarının başında ve her bir script kod bölümünün içinde ; işaretine rastlayabilirsiniz. ; İle başlayan her bir satır yorum satırı olup, kodun ne işe yaradığıyla ilgili geliştirici tarafından bilgi vermek amacıyla oluşturulmuştur.
;Bu script Sarper ARIKAN tarafından yazılmıştır.
;Bu scriptin amacı not defterinde ekrana merhaba dünya yazdırmaktır.
Yukarıda örnek bir iki yorum satırı verilmiştir. - Jaws script dosyalarının başına ayrıca tüm jaws fonksiyonlarının istendiğinde kullanılabilmesini sağlayacak bazı kodlar eklenmektedir. Bu kodlar şu şekildedir;
include “HJConst.jsh” : Jaws ile gelen sabit kodlar
include “HJGlobal.jsh” : Jaws ile gelen genel fonksiyonlar
include “HJHelp.jsh” : Jaws ile gelen genel yardım bilgileri ve kodları
include “common.jsm” : Jaws ile gelen mesaj kodları - Jaws script yöneticisi aktif olan uygulamaya göre .jss uzantılı bir dosya açar. Varsayılan default.jss dosyasına gitmek istenirse, Ctrl + Shift + D tuş kombinasyonuna basılmalıdır.
- İstendiği taktirde CTRL + N tuşlarına basılarakta yeni .jss uzantılı jaws script kaynak dosyası oluşturulabilir.
- Jaws yapılandırma menüsü altında yeni yapılandırma ve fonksiyon oluşturulabilir. Yapılandırma menüsü altında şu öğeler bulunur;
Yeni Yapılandırma… Ctrl+E
Yapılandırmayı Sil Ctrl+Del
Fonksiyon Ekle… Ctrl+I
Yapılandırma Ekle Ctrl+Shift+I
Sonraki Yapılandırma F2
Önceki Yapılandırma Shift+F2
Satıra Git… Ctrl+G
Yapılandırma Listesi… Ctrl+L - Jaws yapılandırma yöneticisinde yeni dosya oluşturma, daha önce jaws ile gelen script dosyalarına ulaşma ve web sayfalarına göre dosyalar oluşturmak için aşağıdaki dosya menüsü kullanılabilir ve bu dosya menüsü şunları içermektedir;
Yeni Ctrl+N
Aç… Ctrl+O
Kullanıcı Dosyası Aç…
Paylaşılan Dosyasını Aç… : Jaws tarafından sunulan ve uygulamalar tarafından ortak erişime sahip uygulama scriptlerine erişilebilir.
Varsayılan dosyasını aç Ctrl+Shift+D
Alan adı dosyası aç Ctrl+Shift+W: Web sitelerine yönelik script geliştirmek için kullanılabilir.
Kapat
Kaydet Ctrl+S
Farklı Kaydet…
Kullanıcı Olarak Kaydet…
Paylaşılan Olarak Farklı Kaydet…
Derlemeden Kaydet Ctrl+W: Bitmemiş projeleriniz için derlemeden kaydetmek için kullanılabilir.
Bilgilendirmeyi Eşle : Bilgilendirmesi eksik dosyalar için bir tarama gerçekleştirir.
UTF8 Biçimi
Yazdır… Ctrl+P
Yazdırma Görünümü
Yazıcı Ayarları…
Çıkış - Script belgesinde script ifadesiylebbaşlayan her bir yapı genel itibariyle şu şekildedir;
Script VersiyonBilgisi()
;Kodlar burada bulunur.
EndScript
Bu yapıya baktığımızda baş harflerin büyük olduğunu görürüz. - Bir script dosyasında önceki ve sonraki scriptler arasında F2 ve Shift + F2 tuşlarıyla dolaşılabilir. Bir script dosyasının sadece script ifadesiyle başlayan kodlar bulunmaz. Aynı zamanda fonksiyonlarda bulunur. Şimdilik fonksiyon kısmına takılmayınız.
- Jaws üzerinde ayrıca faydalı kısayollar bakımından bazı kısayolları kullanabilirsiniz. Bu kısayollar;
Ctrl + F : Belge içinde ifade aratmak için kullanılabilir.
Ctrl + H : İfadeleri yeniden adlandırmak için kullanılabilir.
Ctrl + G : Satıra git ekranını karşınıza getirir.
Not : Kodlar içerisinde bulunan include sözcüğü dahil etmek anlamına gelmektedir.
Jaws ile yeni bir script oluşturma diyaloğu
Yeni bir yapılandırma veya script belgesi içerisinde oluşturmak için Ctrl + E diyaloğunu kullanabiliriz.
Bu tuşlara bastığımızda aşağıdaki diyalog karşımıza çıkacaktır;
Yeni script adı
Bir Tuşa bağla
Kısa açıklama : scripte atanan kısayolun
Detaylı açıklama
Kategori:
Fonksiyon
Dönüş
Açıklaması:
Yukarıda kısa ve detaylı açıklama bölümleri Insert ve 1 tuş kombinasyonuyla girilen klavye yardımında, scripte atanan kısayolun ne amaca hizmet ettiğini kısa bir bilgi ile duymanızı sağlayacaktır. Scriptinize atadığınız kısayola iki defa bastığınızda ise, bu sefer detaylı açıklamanız duyulacaktır.
>
İlk scriptimizi oluşturalım
;Bu not defteri için geliştirilmiştir.
include “hjconst.jsh”; default constant file
include “hjglobal.jsh”; default global file
include “common.jsm”; message file
Script MerhabaDunya ()
SayString (“Merhaba dünya”)
EndScript
Yukarıdaki scripti oluşturmak için izlediğim aşamalar şu şekilde gerçekleşti;
- Not defterini açtım ve Insert + F2 ile Jaws Yönetici Çalıştır ekranından, yapılandırma yöneticisini açmak için Y tuşuna bastım.
- Açılan sayfada dokümanın başına yorum satırını ekledim ve aşağıdaki genel dosyaları dahil ettim;
include “hjconst.jsh”; default constant file
include “hjglobal.jsh”; default global file
include “common.jsm”; message file - Sonraki aşamada Ctrl + E kısayoluyla yeni script dosyası oluşturdum ve script adını, kısa ve detaylı bilgi bölümleriyle birlikte kısayol tuş ataması bölümüne gelip kısayol tuşlarına basarak ilk scripti oluşturdum.
- Script oluştuktan sonra başlangıç ve bitiş etiketlerinin içine gelip Ctrl ve I tuşlarıyla fonksiyon llistesini açarak, ilk fonksiyon olan say string kodunu listeden seçtim ve çıkan diyalogta ilk parametre alanına gelerek tırnak içine metin ifadesini yazdım ve son düğmesine tıklattım.
- En son aşamada ise Ctrl ve S tuşlarıyla scripti derleyerek süreci tamamladım.
Not : Önemli bir not olarak script derlendiği taktirde derleme tamamlandı uyarısı alınacaktır. Tam aksi durumda ise derleme hatası verecektir.